Yukarıdaki rakamlar sevdiğimiz birileri. Yakınlarımızın ölümünü deneyimlediğinizde, ani olmasa dahi bizleri şaşkına çevirebilir. Ani olduğunda aşırı şaşkın, endişeli ve hayatımızla ilgili kontrolü kaybetmiş gibi hissedebiliriz. İşlev kabiliyetimiz ciddi şekilde bozulabilir.

Ruhsal travmalarımızı iyileştirmek istiyorsak önce tanımalıyız.

Kaygıyla başa çıkmak için sosyal destek mekanizmalarımız da sınırlıydı. Büyük bir kısmımız ailemizle yüz yüze görüşemez hale geldik sarılamadık. Pozitif çıktıklarında acaba neden biz miydik!?.. Hastanede yanlarında olma, onlar için elimizden geleni yapma şansımız olmadı. Adeta “elimiz kolumuz bağlandı”.

Bu süreçte defin işlemlerine de bazı sınırlamalar getirildi. Sevdiğimiz kişiyi son bir kez göremedik.  Onlara veda edemedik. Bununla başa çıkmak çok zordu.

Birini aniden ve veda edemeden kaybedenler için yas belirtileri daha uzun süre devam edebilir. Akut yas semptomlarının fiziksel ve duygusal şok daha uzun sürebilir. Dünyaya karşı adalet ve güven kaybı hissedebilirsiniz, çünkü uyarmadan, size hazırlık şansı vermeden sevdiğiniz birini sizden koparmıştır. Ani gelişen kayıplarda, kademeli bir ruhsal geçiş yoktur, kendinizde veya yaşamınızla ilgili beklentilerinizde değişiklik yapmak için zaman yoktur. Zaman adeta durmuş gibi hissedilebilir. Dünyanızın öncesinde nasıl olduğu? Nasıl olması gerektiği? Bundan sonra nasıl olacağı? Tüm bu soruların cevaplarını ruhsal dünyamızda işlememiz zaman gerektirir.                                                                                   

  Covid-19 ve Hayatta Kalma Suçluluğu

Yas sadece yakınlarımızın kaybı ile sınırlı değil, günlük rutinlerimiz de değişti…

Küresel Covid-19 salgını, yas ve kayıplar açısından da yeni bir gerçeklik yarattı. Düğünler, konserler, toplantılar, seyahat planları, okul etkinlikleri ve daha fazlası iptal edildi. Bizi, kontrol edemediğimiz belirsiz bir gelecek karşısında, bireysel ve kolektif kayıplarımızı işlemeye zorladı. Hepsinden önce alıştığımız dünyanın ve günlük rutinlerimizin kolektif kaybını yaşıyoruz.

Ölüm dışında bazı telafi edilebilir kayıplarla ilgili yaslarımız da var.

     Neler yapabiliriz?

       

Ümidinizi kaybetmeden, tedbirle ve sağlıkla kalın…

Yard. Doç. Dr. Dilek Çelik