DNA Analizi Nedir? Ne İşe Yarar?
DNA analizleri, akrabalık ilişkisinin saptanması, miras davaları, eşlerin birbirini aldattığı ve çocuğun babasının sorgulandığı durumlarda, cinsel saldırı, cinayet, hırsızlık gibi kriminal olaylarda şüphe duyulan kişilerin olayla ilgisi olup olmadığını; daha açık söylemek gerekirse kişinin masumiyetini ve suçluluğunu ortaya çıkarmak amacı ile kullanılan analizlerdir. Her kişinin DNA dizisi, tek yumurta ikizleri dışında, diğer insanların DNA dizilerinden farklıdır. Dolayısı ile kişinin tüm genetik yapısını oluşturan DNA (Deoksiribonükleik Asit) hem kişiye özgü hem de kişinin tüm hücrelerinde aynı olmasından dolayı adli tıpta ve adli bilimlerde kimliklendirmede büyük önem taşımaktadır. Kimliklendirme, olay yerinden gönderilen biyolojik örneklerin kime ya da kimlere ait olabileceğini, şüpheli örneklerle karşılaştırılarak biyolojik örneğin kime ait olduğunun ortaya çıkarılmasıdır. Bu tür çalışmalar ancak DNA analizleri ile gerçekleştirilmektedir.
Babalık testi nedir? Acaba çocuğun biyolojik babası ben miyim? Bu çocuk benden mi? Babalar içlerini kemiren, bazen de tüm yaşamlarını altüst eden bu kuşku ve merakın üstesinden babalık testiyle geliyorlar.
Babalık testi birçok insan için ve kriminal olaylar için çok önemli bir gelişmedir. “Babalık testi nasıl yapılır?” birçok insan bu konuyu sorgulamaktadır. Çünkü kamuoyunun yakından takip ettiği medyatik haberlere, dizilere ve filmlere çok fazla konu olmakta, çoğu zamanda ne yazık ki insanlar tamamen yanlış bilgilendirilmektedirler. Ayrıca birçok televizyon programlarında DNA ile babalık testi konuları oldukça fazla işlenmektedir. Bunları izleyen ve araştıran insanlar “DNA testi nasıl yapılır?” sorusunu merak etmektedirler. Babalığın en önemli ve kesin sonucu ancak anne, baba ve çocuktan alınan kan ya da ağız içi sürüntü örneklerinden genetik profilinin ortaya çıkarılması ile mümkün olabilmektedir.
Her çocuğun genetik molekülünün yarısı anneden, diğer yarısı da babadan gelir. Anne, baba ve çocuğun biyolojik örneklerinden genotip özellikleri belirlenerek DNA’ları üzerindeki, kişiden kişiye değişiklik gösteren en az 16 ayrı bölge tek tek karşılaştırılarak benzerlik olup olmadığı araştırılır. Günümüzde farklı kitlerin kullanımından kaynaklı, 21 ayrı bölge karşılaştırması da yapılabilmektedir ancak en az 16 ayrı str lokusunun bakılması da yeterli olup benzerlik görülmesi halinde istatistiksel bir olasılık hesaplaması yapılarak sonuçlar %99.999 olarak ifade edilir.
Doç. Dr. E. Hülya Yükseloğlu
