Parmak İzi

1. Okuldaki Sıradan Alınan Parmak İzi Olay Yerindeki (Cinayet İşlenen) Bir Bar Taburesine Aktarılabilir mi?
   

Parmak izi okul sırasından tabureye nakledilebilir. Ancak belirli şartların oluşması gerekir. Öncelikle nakledilecek her iki zemin de pürüzsüz zemin olmalı cam vb. (örneğimizde vernikli zemin ya da yağlı boya ahşap gibi yüzeyler olmalı). Eğer emici ahşap ise parmak izi zemin tarafından emilir iz kaybolur. Nakletme işlemi için bantların yapışkan yüzeyi kullanılır. İzin nakledildiği tecrübeyle anlaşılabilir, şüphe durumunda yapışkan yüzeye  (bant vb) ait materyal kimyasal inceleme yapılarak da ortaya çıkarılabilir.

Böyle transfer yapılabileceğine dair deneysel çalışmalar mevcuttur.

2. Parmak İzi Değiştirilebilir mi?

Bir insanın parmak izi normal şartlarda değişmez. Her ne kadar parmak izleri değişmez ve değiştirilemez kabul edilse de bazı acı verici uygulamalarla, ya da estetik ameliyatla değiştirilen parmak izlerine rastlanmaktadır. Ayrıca parmak izi üzerinde oluşan yaralarla veya hormonal bazı hastalıklar parmak izinin değişime uğramasını sağlayabilir. En bilinen değiştirme yöntemleri olarak; dik olarak parmak izi üzerinde derin kesik atmak, zigzag şeklinde parmak izi üzerinde derin yara açmak, deri yüzeyini yakmak, zımpara veya bıçak ile derin şekilde parmak izi yüzeyini kazımak gibi acı veren yöntemler kullanıldığı literatürde görülmüştür. Ancak parmak izinin başka değiştirilmemiş bölümlerinde yeterli sayıda karakteristik özellik mevcutsa otomatik sistemlerde olmasa bile yetişmiş  parmak izi uzmanları tarafından doğru tespitler yapılmaktadır.

3. Aynı Parmak İzine Sahip İki Kişi Olma Olasılığı Nedir?

Francis Galton tarafından  yapılan hesaplamalara göre  iki kişinin aynı parmak izine sahip olma olasılığının yaklaşık 64 milyarda 1 olduğu görülmüştür. Farklı bilim adamlarının daha farklı hesapladıkları olasılıklar da mevcut olmakla birlikte, dünya üzerinde bugüne kadar 52000 yılda 107 milyar insan yaşadığı düşünülmektedir. Şu anda ise Dünya’da 7 milyar insan yaşamaktadır. Elbette bir olasılığın 64 milyarda 1 olması, onun hiç olmayacağı anlamına gelmez. Ancak kullanılan değerlendirme kriterlerine göre bir parmak izinin belirli bir kişiye ait olduğunu tespit için 16 kriterin uyuşması (bazı durumlarda ENFSI’ye bağlı laboratuvarlarda 14, 12 özellikle kanaat bildirildiği durumlar mevcuttur) gerekmektedir. Bu da parmak izi tasnif sınıflandırma kategorileri ile birlikte değerlendirildiğinde iki farklı kişiye ait parmak izi bulunma olasılığı çok düşük olduğunu göstermektedir.

4. Tek Yumurta İkizlerinin Parmak izleri Aynı mıdır?

Parmak izleri ana rahminde üçüncü aydan itibaren belirginleşmeye başlar. Bu izlerin oluşumu genetik faktörlerin yanında çevresel faktörlerle de bağlantılıdır. Bu sebeple tek yumurta ikizlerinin aynı genetik mirasa sahip olmalarına rağmen parmak izleri aynı değildir. Ana rahminde bulundukları konum, pozisyon, kan dolaşım hızları vb. pek çok faktörden etkilenen parmak izleri birbirine benzememektedir.

5. Parmak İzi Veritabanları Var mıdır? Nasıl Çalışıyor?

Parmak izi veritabanları tüm dünyada kolluk birimleri, göç büroları, cezaevleri vb. kurumlarda bulunmaktadır. Ülkemizde kolluk kuvvetlerinde (jandarma ve polis) İçişleri Bakanlığı çatısı altında olmalarından ötürü birbirleriyle entegre parmak izi veritabanları mevcuttur. Birbirlerinin veritabanlarından karşılıklı sorgu yapabilmektedirler.

Veritabanında üç bölüm bulunmaktadır:

–       Şahıslara ait On Parmak izi veritabanı

–       Şahıslara ait avuç izi veritabanı

–       Sahibi tespit edilememiş olay yeri izleri veritabanı (faili meçhul olaylara ait parmak izleri)

Kolluk güçleri topladıkları parmak izlerini Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu uyarınca toplamaktadırlar. Bu kanuna göre toplanan parmak izlerinin hangi amaçla toplandığı veritabanında bulunmamaktadır. Bu veritabanlarında şahıslara ait olanlar suç işlemiş kişiler olabileceği gibi idari sebeplerle alınan parmak izleri de bulunabilmektedir. Etik hususlar DNA veritabanındakinden farklı olarak bu noktada değerlendirilebilir. Parmak izlerinin alınma amacı dışında kullanılması örneğin pasaport, ehliyet vb. idari sebeplerle alınan parmak izleri ile suç şüphesi ile alınan adli izlerin ayrı veritabanlarında tutulması tartışılan konular arasındadır.

6. Parmak İzlerinin Yüzeylerde Kalış Süreleri?

Bir izin bulunduğu yüzeyde kalmasını etkileyen faktörler temel olarak yüzeyin yapısı (gözenekli, gözeneksiz, emici, emici olmayan vb) çevresel faktörler (ısı, ışık, nem, rüzgar vb.) etkiler. Cam, metal gibi pürüzsüz emici olmayan ve gözeneksiz yüzeylerde açık havada 6 aya kadar kalabileceği gibi, kapalı alanda emici bir yüzeyde örneğin kağıt yüzeyde 3 yıla kadar kaldığı durumlar görülmüştür. Koli bantlarında 5-10 seneye kadar kalabildiği de tespit edilmiştir. Bunların hepsinin istisnai durumlardır. Daha kısa sürelerde de parmak izleri yok olabilir.

7. Kolluk Kuvvetleri Parmak İzini Ne Kadar Sürede Tespit Eder?

Bu husus, parmak izinin belirgin yani elverişliliğinin yüksek olması ile orantılı bir durumdur. Parmak izi belirgin ve yeterli sayıda özellik tespit edilebiliyorsa iki parmak izinin benzerliğini uzman personel bir dakikada tespit edebilir. Otomatik sistemlerde tüm veritabanından aratılması gerektiğinde iş istasyonlarından yapılan sorgu yoğunluğuna bağlı olarak değişir. Sistemde hiç sorgu yoksa tek bir parmak izinin veritabanından karşılaştırılması dakikalar içerisinde tamamlanabilmektedir.

8. Parmak İzi Olmayan Birisi Olabilir mi?

Adermatoglifiya, çok nadir görülen genetik bir hastalıktır ve bu hastalığa sahip kişilerin parmak izi bulunmaz. Dolayısıyla parmak uçları tamamen pürüzsüzdür. Bu şekilde olan kişi sayısı çok azdır. Bugüne kadar 4 ailede tespit edilen bu durumun genetik olduğu bilinmektedir.