Bir önceki yazımızda adli olgularda ölüm bildirimi ve defin ruhsatı düzenlenmesi hususlarına değinmiş ve hassas noktalara ilişkin uyarılarda bulunmuştuk. Bu yazımızda ise; genel olarak ölüm bildirim sistemindeki önemli konulara değineceğiz.
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nun 26.12.2012 tarihli genelgesi ile 01.01.2013 tarihinden itibaren ölüm bildirimleri www.obs.gov.tr adresi üzerinden yapılmaktadır. Sisteme giriş için gerekli kullanıcı adı ve şifre Halk Sağlığı Müdürlüğü’nden alınabilmektedir.
Sağlık kuruluşlarında gerçekleşen ölümlerde görevli hekim tarafından sistem üzerinden açılan ekrana giriş yapılarak gerekli bilgilerin doldurulması ile ölüm belgesi düzenlenmektedir. Ölüm belgesi üç nüsha halinde düzenlenmelidir. Bir nüsha defin ruhsatı amaçlı kullanılır, bir nüsha sağlık kuruluşunda kalır, bir nüsha da Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne iletilir.
Ölüm belgesinin hekim tarafından düzenlenmesi zorunludur. Düzenleme esnasında kişisel bilgilerin gizliliğine dikkat edilmelidir. Sisteme girilen ölüm belgeleri bu konuda eğitim almış il sorumlusu bir hekim tarafından kontrol edilerek eksik bilgi varsa sistem üzerinden geri gönderilir. İade edilen belgenin en geç bir gün içinde düzeltilerek güncellenmesi gerekmektedir. Herhangi bir sorun yoksa kayıt onaylanır, TÜİK ve MERNİS’e gönderilir. Kayıt onaylanmadan basılan ölüm belgeleri boş olarak görüneceğinden basılı olarak kullanılacak belgelerde buna dikkat edilmesi gerekmektedir.
Ölüm Bildiriminde Önemli Konular
*Öncelikle ölümün adli olgu olup olmadığına karar verilmeli, ölüm belgesi buna göre düzenlenmelidir.
*Adli olmayan olgularda ölüm nedeninin net ve anlaşılır olarak, hastalıkların süresi ile birlikte uygun sıralamayla doldurulmasına dikkat edilmelidir.
*Ölüm belgesinde ölüm nedeni olarak kardiak arrest, kardiopulmoner arrest gibi tanılar yazılmamalıdır.
*Ölüm nedeni olarak birinci satıra ölümle sonuçlanan sürece götüren en son neden yazılmalıdır. Alt kısımlarda ölüm sürecine katkıda bulunan mevcut hastalık süreleri en son görülenden eski olana doğru sıralanarak yazılmalıdır.
*Kısaltmalar ve yazım hataları yapılmamasına dikkat edilmelidir.
*Ölüm nedeni olan hastalık için sistemde uygun ICD-10 kodu bulunmuyorsa manuel olarak hastalığın adının yazılmasına web sayfası halen izin vermektedir.
*Kodlama hatalarının yapılmamasına, sehven yanlış kod girilmemesine dikkat edilmelidir. Hata saptanırsa web sayfası düzeltme başvurusuna olanak tanımaktadır.
*Belge hatalı doldurulduğunda, bir adli olguya defin ruhsatı verildiğinde düzenleyen hekim doğrudan bir ceza davasında yargılanmaktadır. Aynı şekilde hatalı bir ölüm nedeni tedavi sürecine katılan hekimlerden birinin bir malpraktis iddiası ile karşı karşıya kalmasına yol açabilmektedir.
*Ölüm hamilelik, doğum ya da lohusalık sırasında gerçekleşmişse, bu durum uygun kısımda belirtilmelidir.
*Kontrolör onaylayıncaya kadar ölüm belgesi ile ilgili alınacak çıktılarda belgenin ölüm nedenleri kısmı boş olarak çıkacaktır. Bu durum söz konusu belgenin Mezarlıklar Müdürlüğü ile ilgili resmi makamlar dışında kullanılması halinde olumsuz bir algı oluşturacaktır. Zorunlu durumlarda söz konusu belgeye ekran fotoğrafının eklenmesi uygun olacaktır.
Dr. Gülben Albayrak
Patoloji Uzmanı
