Bu yazı dizininin ilk iki bölümünde, adli olgularda defin ruhsatı düzenlenmesi ve defin ruhsatı düzenlenirken ölüm bildirim sisteminde dikkat edilmesi gereken konular incelenmiştir. Bu yazımızda ise; ölü doğum veya tıbbi/yasal endikasyonla sonlandırılan gebeliklerde defin ruhsatının düzenlenmesine ilişkin önemli noktalara değinilecektir.
Ölü doğum, abortus veya tıbbi/yasal endikasyonla sonlandırılan gebelikler sonrasında fetüslere defin ruhsatı düzenlenme konusunda belirsizlikler vardır. Ülkemizde ölü doğum veya tıbbi olarak intrauterin sonlandırılan gebelikler sonrasında fetüslerin kaçıncı haftaya kadar tıbbi atık olarak kabul edileceği veya yasal olarak Defin Ruhsatı (Ölüm Belgesi) verilmesi gerekliliği, bu fetüslerin aileye teslim mi edilmesi, yoksa tıbbi atık olarak mı muamele edilmesi gerektiği konusu net değildir.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün Bebek Ölümleri İzleme Sistemi Konulu ve 2018/07 sayılı genelgesinde; “22 hafta ve üzeri veya 500 gram ve üzeri ölü doğumlar”ın bildirilmesi gerektiği ve bu bildirimin de ilgili sağlık kuruluşunca ÖBS mevzuatı çerçevesinde 3 iş günü içerisinde yapılacağı, aynı süre içerisinde genelgenin ek 1’inde bulunan Perinatal ve Bebek Ölümleri Bilgi Formu’nun da doldurularak il sağlık müdürlüğüne gönderileceği” belirtilmiştir. Buradan anlaşılacağı gibi 22 hafta ve üzeri veya 500 gram ve üzeri ölü doğumların ÖBS yolu ile bildirim zorunluluğu da bulunmaktadır. Ailenin fetüsü defnetme talebi olması durumunda; bu olgular için ÖBS girişinden sonra, aileye verilecek ölüm belgesinin çıktısı, fetüsün gömülebilmesi için yeterli olacaktır.
“22 hafta veya 500 gram” sınırlarının altında bulunan olgular açısından ise ÖBS’ye bildirim zorunluluğu tanımlanmamıştır. ÖBS’de bildirim yapılırken ölü doğum seçeneği işaretlenerek bu sınırdaki fetüsler için de ölüm belgesi düzenlenebilmektedir. Böylece ailenin isteği üzerine 22 hafta veya 500gr. altındaki fetüsler için de ölüm belgesi düzenlenerek defnedilmeleri sağlanabilmektedir.
Ailenin defin isteği olmadığı durumlarda hastane, fetüsü uygun yöntemle tıbbi atık işleme tesisine gönderebilmekte veya fetüsün defnedilmesi için girişimlerde bulunabilmektedir. Bu yollardan hangisinin izleneceği konusunda aileden görüş alınması uygun olacaktır. Defin işlemi için Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nde aile tarafından alınmayan ölü doğan fetus ve abortus materyalleri için izlenecek yöntem; “Medeni kanun hükümlerine göre kişilik kazanmamış ölü doğan çocuklar, düşük mahsulleri ve ampute edilmiş organlar adli sakınca bulunmadığı ve aileleri tarafından;, plasentalar ise tıbbi maksatlarla kullanılmak üzere ilgililerce alınmadıkları takdirde gömülür veya tesisatı olan kurumlarda fenni şekilde yok edilir. Bu takdirde olay bir tutanakla saptanır” şeklinde belirtilmiştir. Buradan anlaşılacağı gibi hastane bir tutanak tutmak suretiyle defin işlemi için girişimlerde bulunabilmektedir. Bu madde ile hastanelerde ampute edilmiş organlar için de izlenecek yol açıklanmıştır. Bu yöntemin, hastane ve hekimler açısından ileride medikolegal bir problem ile karşılaşılmaması açısından en güvenli yöntem olduğu düşünülmektedir.
Dr. Gülben Albayrak
Patoloji Uzmanı
